Potrójnie ujemny rak piersi stanowi wyjątkowy i wysoce agresywny podtyp nowotworu piersi, charakteryzujący się brakiem ekspresji receptorów estrogenowych, progesteronowych i białka HER2.
Pomimo braku tradycyjnych celów terapeutycznych, jak hormonalna czy anty-HER2 terapia, potrójnie ujemny rak piersi jest szczególnie podatny na chemioterapię przedoperacyjną, co może skutkować całkowitą patomorfozą leczenia.
Spis treści
- Potrójnie ujemny rak piersi: Podtyp raka piersi
- Agresywność Potrójnie Ujemnego Raka Piersi
- Leczenie przedoperacyjne Potrójnie Ujemnego Raka Piersi
- Chemioterapia przedoperacyjna (lub neoadiuwantowa)
- Zakłócenie procesów naprawy DNA
- Rola leków hamujących aktywność PARP (enzymów odgrywających ważną rolę w naprawie DNA)
- Potrójnie ujemny rak piersi i mutacje BRCA
- Potrójnie ujemny rak piersi: Znaczenie mutacji BRCA
- Wsparcie i Informacje dla Pacjentek
- Źródło Potrójnie Ujemny Rak Piersi:
Potrójnie ujemny rak piersi: Podtyp raka piersi
Zarówno receptory estrogenu/progesteronu, jak i HER2 są celami, które można zwalczać w celu zahamowania wzrostu guza i zabicia komórek nowotworowych (przeczytaj więcej o odmianach raka piersi)[1].
Nowotwory, w których nie ma ekspresji receptorów estrogenowych i progesteronowych oraz nie ma zwiększonej produkcji białka HER2, są określane jako potrójnie ujemny rak piersi, a termin „rak piersi typu podstawnego” może być również używany do opisania tego typu raka.
Agresywność Potrójnie Ujemnego Raka Piersi
Wzrost komórek w nowotworach należących do tego podtypu nie zależy od stymulującego działania żeńskich hormonów płciowych i białka HER2, dlatego w leczeniu tego typu raka piersi nie stosuje się ani terapii hormonalnej, ani leków anty-HER2.
Potrójnie ujemny rak piersi charakteryzuje się agresywnym przebiegiem, jego komórki mają tendencję do szybkiego dzielenia się, czemu towarzyszy wysokie tempo wzrostu guza. Z reguły guzy te charakteryzują się również wysokim indeksem Ki-67. Brak trzech głównych celów leczenia nadał temu typowi raka piersi swoją nazwę, stanowiąc 10-20% złośliwych guzów piersi.
Leczenie przedoperacyjne Potrójnie Ujemnego Raka Piersi
Niemniej jednak ten wariant nowotworu jest najbardziej wrażliwy na chemioterapię, a w wielu przypadkach możliwe jest osiągnięcie całkowitej śmierci wszystkich złośliwych komórek. Wysoka agresywność potrójnie ujemnego raka piersi, a także jego niewrażliwość na wyżej wymienione leki zmuszają lekarzy i naukowców do stosowania specjalnych metod leczenia i poszukiwania nowych leków, które skutecznie oddziaływałyby na komórki nowotworowe. Niniejszy materiał koncentruje się na niektórych z najważniejszych cech potrójnie ujemnego raka piersi.
Chemioterapia przedoperacyjna (lub neoadiuwantowa)
Chemioterapia przedoperacyjna (lub neoadiuwantowa) jest coraz częściej stosowana w leczeniu potrójnie ujemnego raka piersi. W tym przypadku pacjentka otrzymuje niezbędną liczbę kursów chemioterapii, po których następuje leczenie chirurgiczne (usunięcie guza lub całej piersi) oraz, w razie potrzeby, radioterapia.
Przedoperacyjne leczenie farmakologiczne nie tylko zmniejsza rozmiar guza i ułatwia interwencję chirurgiczną, ale ma również inną ważną zaletę. Ten rodzaj leczenia pozwala nam ocenić, jak skutecznie leki wpływają na guz.
Dość często guz kurczy się dramatycznie po tym leczeniu, co wskazuje na skuteczność terapii przedoperacyjnej. Po zakończeniu zaplanowanego leczenia guz jest usuwany chirurgicznie, a patolog może stwierdzić, jak dobrze zadziałało leczenie, badając tkankę guza.
W wielu przypadkach w materiale pooperacyjnym nie ma żywych komórek nowotworowych – oznacza to, że leczenie farmakologiczne zabiło wszystkie komórki, które znajdowały się w guzie. Jeśli terapia przedoperacyjna była wysoce skuteczna, oznacza to, że rokowanie dla choroby jest korzystne i że terapia była lub będzie w stanie zabić wszystkie komórki nowotworowe, które mogły rozprzestrzenić się w organizmie.
Nazywa się to „całkowitą patomorfozą leczenia” (lub „patomorfozą czwartego stopnia”), co jest korzystnym znakiem prognostycznym i znacznie zmniejsza ryzyko nawrotu i przerzutów (przeczytaj więcej o chemioterapii przed- i pooperacyjnej).
Zakłócenie procesów naprawy DNA
Potrójnie ujemne guzy gruczołu mlekowego również mają „wrażliwy punkt”. W komórkach tych nowotworów często występuje wyraźne nieprawidłowe działanie systemów naprawy DNA, które zawiera wszystkie podstawowe informacje genetyczne komórek i jest „matrycą” do produkcji wszystkich struktur komórkowych i białek.
Komórki nowotworowe dzielą się szybko, ale nie są w stanie naprawić swojego DNA, co czyni je podatnymi na działanie leków uszkadzających DNA. Należą do nich leki alkilujące (np. cyklofosfamid), a także leki platynowe.
Te ostatnie tworzą wiązania między nićmi DNA (wiązania krzyżowe), co zakłóca ich funkcjonowanie i prowadzi do śmierci komórek nowotworowych.
Obecnie prowadzonych jest wiele badań mających na celu zbadanie roli leków platynowych w leczeniu potrójnie ujemnego raka piersi, na przykład w jednym z badań wykazano, że dodanie karboplatyny do standardowej terapii tej choroby zwiększa prawdopodobieństwo całkowitego zniszczenia komórek nowotworowych o 17% [2].
Rola leków hamujących aktywność PARP (enzymów odgrywających ważną rolę w naprawie DNA)
Rola leków hamujących aktywność PARP (enzymów odgrywających ważną rolę w naprawie DNA) w leczeniu potrójnie ujemnego raka piersi jest również badana. Funkcja PARP jest szczególnie ważna dla komórek nowotworowych, gdy inne systemy odpowiedzialne za utrzymanie integralności DNA nie działają – na przykład, jeśli w komórce występuje mutacja BRCA.
Tłumienie aktywności PARP prowadzi do zakłócenia systemu naprawy DNA, co pozbawia komórki nowotworowe zdolności do naprawy DNA po uszkodzeniu. Prowadzi to do bardzo szybkiej akumulacji w nich mutacji, a następnie śmierci komórek nowotworowych.
Oczekuje się, że dodanie inhibitorów PARP poprawi skuteczność terapii. We wczesnym badaniu wykazano, że zastosowanie inhibitora PARP veliparib zwiększa prawdopodobieństwo osiągnięcia całkowitej patomorfozy z 26% do 51% [3].
Potrójnie ujemny rak piersi i mutacje BRCA
Ponadto należy zauważyć, że w wielu przypadkach rozwój potrójnie ujemnego raka piersi wiąże się z obecnością mutacji w genach BRCA1 lub BRCA2, zwłaszcza gdy nowotwory rozwijają się u pacjentek w młodym wieku (≤50 lat). Badania wykazały, że od 9% do 28% pacjentów z tą diagnozą jest nosicielami mutacji w genie BRCA1, a od 3% do 17% jest nosicielami mutacji w genie BRCA2.
Nosicielstwo tych mutacji jest najczęstsze u pacjentów pochodzenia aszkenazyjskiego. Geny BRCA są aktywnie zaangażowane w naprawę DNA po uszkodzeniu. Obecność tych mutacji znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia guzów nowotworowych w drugiej piersi, a także złośliwych guzów jajnika.
Potrójnie ujemny rak piersi: Znaczenie mutacji BRCA
Z tego powodu wielu pacjentkom z mutacjami BRCA proponuje się obecnie usunięcie obu gruczołów sutkowych oraz, w wielu przypadkach, profilaktyczne usunięcie jajników (przydatków macicy) w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia drugiego nowotworu złośliwego, zwłaszcza u pacjentek po menopauzie lub tych, które nie planują mieć dzieci.
Badania wykazały, że profilaktyczne usunięcie obu gruczołów sutkowych u pacjentek będących nosicielkami mutacji w genach BRCA zmniejsza ryzyko zachorowania na raka piersi o 93%. Profilaktyczne usunięcie jajników zmniejsza ryzyko raka jajnika, jajowodu i otrzewnej o 80%, a ryzyko raka piersi o 50-64% [4, 5].
Wsparcie i Informacje dla Pacjentek
Ponadto uzyskanie informacji o nosicielstwie mutacji w genie BRCA jest ważne nie tylko dla samej pacjentki, ale także dla jej bliskich krewnych, szczególnie w tych przypadkach, gdy w rodzinie występowały nowotwory złośliwe gruczołów sutkowych, jajników i innych narządów. W takich przypadkach wskazane jest, aby krewni pacjentki (zwłaszcza matki, siostry, córki) zostali objęci poradnictwem genetycznym.
RAK PIERSI PYTANIA I ODPOWIEDZI
Guzy lub zgrubienia: Rak piersi może objawiać się jako guzy lub zgrubienia w piersiach, które mogą być wyczuwalne podczas samobadania.
Zmiany w skórze: Skóra w okolicy piersi może ulec zmianom, takim jak zaczerwienienie, obrzęk, czy też „skórka pomarańczowa” (zmarszczki przypominające skórkę pomarańczy).
Zmiany w brodawkach: Nieprawidłowe zmiany w brodawkach piersi, takie jak zmiana kształtu, wyciek płynu, czy też owrzodzenie.
Ból: Niektóre przypadki raka piersi mogą powodować ból w okolicy piersi.
Zmiany w kształcie piersi: Mogą wystąpić nieprawidłowości w kształcie piersi, asymetria czy deformacje.
Ważne jest zauważenie, że nie wszystkie przypadki raka piersi objawiają się tak samo, a niektóre mogą być bezobjawowe. Regularne badania mammograficzne oraz świadomość zmian w piersiach są kluczowe dla wczesnego wykrycia i skutecznego leczenia raka piersi. Osoby zauważające nieprawidłowości w piersiach powinny skonsultować się z lekarzem, aby uzyskać profesjonalną ocenę i ewentualnie przeprowadzić dalsze badania diagnostyczne.
Czas rozwoju raka piersi może być zróżnicowany i zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj komórek nowotworowych i stadium choroby. Bezpośredni czas rozwoju jest trudny do określenia.
Tempo rozwoju raka piersi różni się między pacjentkami. To indywidualne i zależy od wielu czynników, w tym od rodzaju i agresywności komórek nowotworowych.
Nie, nie każdy guz w piersi to rak. Guzy mogą mieć różne przyczyny, w tym zmiany łagodne. Diagnostyka, w tym biopsja, jest kluczowa w ustaleniu, czy guz jest nowotworem złośliwym.
Rak piersi rozwija się, gdy komórki piersi ulegają niekontrolowanemu podziałowi. Wiele czynników może wpływać na ten proces, w tym genetyka, hormony i środowisko.
Rak piersi to nowotwór złośliwy rozwijający się z komórek piersi. Może mieć różne podtypy i agresywności. Wczesna diagnoza i skuteczne leczenie są kluczowe dla prognozy pacjentki.
Wczesne stadia raka piersi są często uleczalne, zwłaszcza gdy pacjentki poddawane są skutecznemu leczeniu. Jednak uleczalność zależy od wielu czynników, takich jak stadium choroby i reakcja na terapię.
Objawy raka piersi mogą obejmować zmiany w piersiach, guzy, zmiany skórne, wydzieliny z brodawki, czy też obrzęk w okolicy pachowej. Regularne badania samobadania i mammografie są kluczowe dla wczesnego wykrycia.
Tak, istnieje genetyczny składnik raka piersi. Mutacje genów, takich jak BRCA1 i BRCA2, mogą zwiększać ryzyko. Jednak większość przypadków raka piersi nie jest dziedziczna, a ryzyko może być wpływane przez wiele czynników. Warto skonsultować się z genetykiem w przypadku obciążenia rodzinnych.
Podsumowując, postępy w zrozumieniu molekularnych mechanizmów potrójnie ujemnego raka piersi otwierają drzwi do skuteczniejszych i spersonalizowanych terapii, podkreślając jednocześnie znaczenie badań genetycznych i profilaktyki u podatnych grup pacjentek.
Źródło Potrójnie Ujemny Rak Piersi:
- Breast Cancer.org. How Triple-Negative Breast Cancer Behaves and Looks. https://www.breastcancer.org/symptoms/diagnosis/trip_neg/behavior
- von Minckwitz G, Schneeweiss A, Loibl S, et al. Neoadjuvant carboplatin in patients with triple-negative and HER2-positive early breast cancer (GeparSixto; GBG 66): a randomised phase 2 trial. Lancet Oncol. 2014;15:747-756.
- Rugo HS, Olopade OI, DeMichele A, et al; I-SPY 2 Investigators. Adaptive randomization of veliparib-carboplatin treatment in breast cancer. N Engl J Med. 2016;375:23-34.
- NCCN Genetic/Familial High-Risk Assessment: Breast and Ovarian Cancer. Version 1.2017 https://www.nccn.org/professionals/physician_gls/pdf/genetics_screening.pdf
- NCCN Breast Cancer Risk Reduction. Version 1.2016 https://www.nccn.org/professionals/physician_gls/pdf/breast_risk.pdf